Gewroet in hoogveen leidt

tot verrassende objecten

(Door Dick van der Veen)

Tientallen kleine en grote campings met alle benodigde faciliteiten voor de camperaar maken Emsland en (Ost)Friesland tot een eldorado voor de doelgroep. De jongens-van-de-vlakte in dit deel van Noord-Duitsland hebben daarnaast met verstand van zaken in het hoogveen zitten wroeten om er verrassende objecten te ontwikkelen. Tussen de zwartbonte koeien in Papenburg de Mayer Werft, toonaangevend in het bouwen van scheepsreuzen, de 31,5 kilometer lange testbaan Transrapid in  Lathen  voor een zweeftrein waarvan alleen slimme Chinezen profiteren, jachtslot Clemenswerth, één van de voornmaamste cultuurmonumenten,  in Sögel, het Emsland Moormuseum en niet te vergeten Erlebniswelt Emsflower van de Nederlander Bennie Kuipers in Emsbüren. Dit wat betreft het Emsland, waar slechts 313.016 mensen wonen in wat de op een na grootste Landkreis van Duitsland is. Men trekt 222 miljoen euro uit het toerisme, dat voor ongeveer 12 procent uit Nederlandse potemonnees komt.

In Friesland – nee, geen Ost-Friesland, maar dat leggen we nog uit – bezoeken we de gemeente Wangerland. Tienduizend inwoners en twee miljoen overnachtingen. Dat laatste vooral dankzij twee enorme campings pal aan de Noordzee  met 1.500 plaatsen voor caravans en campers. De camperaars hebben het op een unieke plek, die tegen het water schuurt,  helemaal voor het zeggen.

De Nederlandse toerist is dus van grote betekenis. “Na Nieder Saksen en Nordrhein Westfalen en ver voor andere buitenlanden zorgen jullie voor onze inkomsten”. Petra Rosenbach, plaatsvervangend bedrijfsleider van Emsland Touristik, wijst op de aanwezigheid van een zwik landgenoten die bij het ontginnen van het veen in Duitsland een grote rol speelden. “We zijn er trots op dat we al een jaar of tien een kleine plus hebben in het aantal bezoekers. Welke regio in Duitsland kan ons dat na zeggen?”

We treffen elkaar in Emsflower, een Erlebnispark van 100 hectare. Het is het succesverhaal van de familie Kuipers. De oorsprong ervan ligt bij vader Jan en zijn tuinderij (1954) in De Lutte. Zoon Bennie stapt 1977 in. Het gaat crescendo. In 1985 zijn de mogelijkheden in De Lutte uitgeput en breidt men uit naar Klazinaveen en Denekamp. Bennie geeft zijn ogen goed de kost. Hij start in de omgeving van Berlijn een  bedrijf met 100.000 m² grond. “Op de heen- en terugweg kwam ik langs een plek  in de buurt van Meppen waar ik het helemaal zag zitten. De autoriteiten waren enthousiast over mijn plannen en we waagden een investering van 30 miljoen euro in Emsbüren”. Dat werd Emsflower. Een uniek project van 100 hectare, waarvan nu 30 hectare is bebouwd met een uitloop naar 60 hectare. “De overige 40 hebben we nodig voor het teelt en kweek”. Inmiddels werken er 50 mensen in volledige dienst naast 70 part timers. Boomkwekerijen,  195.000 m² broeikassen,  een omvangrijke productie potplanten. Verder trekt men in Tanzania op 1.500 meter hoogte stekken van geraniums waarvan ieder jaar 6 miljoen naar Emsbüren worden ingevlogen. De medewerkers daar brengen ieder jaar geld bijeen om vrouwen  in Tanzania te scholen.

Uniek is de houtgestookte centrale, materiaal uit eigen omgeving, die 1,1 megawatt ‘Ökostrom’ per uur opwekt en 7,9 megawatt afgifte van warmte per uur. Behalve het eigen bedrijf levert dat energie op voor 2.000 huishoudens. De Duitse premier Merkel en enkele weken geleden ook Mark Rutte namen er een kijkje.

Voor het publiek hoogst interessant is het aanverwante avonturenpark.  Enorme hallen met bloeiende planten, een overweldigende wintertuin met eeuwelingen van olijvenbomen, een zee aan rozen gerbera’s, enzovoort naast een meer aan tomaten, augurken en wat dies meer zij.  Een tropisch gedeelte waar papegaaien de mensen wakker houden, cactussen, sinasappelen  en citroenen. Vergeten we het bind- en sierwerk niet Mooie vijvers met koikarpers en een uitgebreide speelplaats voor de kinderen. Zie www.emsflower.de 

Verrassend

Een must is het Moormuseum in de omgeving van Meppen. Hier ervaart de bezoeker de eeuwenlange strijd tegen het veen, het afsteken van turf en de offers die moesten worden gebracht. Het harde handwerk van toen en de geavanceerde reuzen van nu die computergestuurd in de buik van het veen opereren. Interessant ook het Moor-Energie-Erlebnispfad, een origineel stuk hoogveen, waar het turf afsteken, de boring van aardolie en aardgas aanschouwelijk is gemaakt. Vergeet het natuurgebied Hahnenmoor niet, ontstaan na het winnen van turf. Omlijst door bijzondere flora en fauna. Meppen is een bijzondere stad. Dieter Kamp is een welbespraakte en uitstekend ingevoerde gids. Een afsplitsing van de Krupp-werke, gelieerd aan het leger, is de grootste werkgever in een stad met 33.000 inwoners. Het telt liefst 2 gymnasia die temidden van historische panden staan. Een ervan is een kerk waar Dieter niet omheen kan in verband met het fraaie interieur. Schoorvoetend stapt hij over de drempel. “Weet je, mijn ouders waren streng. Ik moest misdienaar worden. Tijdens de mis kwam ik van links op met de wijn en van rechts een vriendje met water. Tegelijk. Op enige moment bleef mijn vriend weg. Ik kon niet langer wachten. Hij bleek hoge nood te hebben en stond buiten te plassen. De pastoor vond het niet erg. Die had alleen belang bij de wijn. Een kwartliter klokte hij zo naar binnen. Dat moest eens verkeerd gaan. En dat gebeurde. Toen hij de gemeente met een “Gaat heen in vrede”wegstuurde had het amen moeten volgen, maar het werd ‘proost’! Dat bleek het einde van zijn verblijf in Meppen”. Als hij van de lach bekomen is wijst hij op de afbeelding van een heerser met een scheve kroon op het hoofd. Een bewijs daarvoor dat de geestelijk leider altijd boven de wereldse gaat.

Ontroerend

Op naar Lathen naar  de Transrapidbahn, een testparcours voor een magneet gestuurde trein met een lengte van 31,5 kilometer. Dieter zwijgt stil, neemt de tijd voor de aanloop naar een ontroerend verhaal. “Ik was Volkswagendealer. Het liep als een trein. Geen van mijn vier zonen had interesse. Goed verkocht, Hierna ben ik vrijwilligerswerk gaan doen op deze baan. Een uitvinding van Hermann Kemper. Hij bedacht dat je een trein via magneten met zeer hoge snelheid onbemand, dat wil zeggen vanuit een centrale, over de rails kon laten zweven. Hij had snelheden tot 1000 à 2000 kilometer per uur in gedachten. Na twintig jaar testen konden we probleemloos 450 tot 500 kilometer per uur halen. Ik vertelde met nog een aantal collega’s om beurt tijdens testritten over de technologie. In totaal 588.000 testkilometers, ruim een half miljoen mensen die de rit van hun leven maakten. Op een dag na het eind van mijn dienst kreeg ik een rampzalig telefoontje. De mensen in de centrale zagen een stilstaande materiaalwagen over de kop. Bij de crash verloren 23 mensen het leven. Ze hebben me gefeliciteerd met mijn wedergeboorte”. Als de tranen zijn opgedroogd vertelt hij dat de testbaan alleen nog voor de wetenschap resteert. Mensen kunnen in een museum de theorie ondergaan. Het slimme China liet zich niet door het incident afschrikken en kocht de technologie op. Duitsland durfde niet verder en ook plannen voor de lijn Groningen-Hamburg gingen de vrieskist in om er waarschijnlijk nooit meer uit te komen. Bij uitzondering mogen we van Dieter, die daar nog kind aan huis is, in de cockpit van de trein plaats nemen.

Omdat we wat meer willen weten van de wijze waarop Emsland met camperaars omspringt bekijken we in het dorpje Twist acht ideaal gelegen plekken, die helemaal op de doelgroep zijn afgestemd. Keurig in het groen,tegenover een inkoopcentrum en direct naast een overdekt zwembad.

Aansluitend  de camping Blauer See in Lünne.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Fraai gelegen aan  een diepblauw meer dat op sommige plekken 90 meter diep is.  Nu 3 hectare met een optie om uit te breiden met 7,5 hectare. De camping is te koop voor Nederlanders.  Vijftig standplaatsen voor toeristen;110 vaste standplaatsen, 3 plekken om te huren. info@campingplatz-blauer-see.de

In Walchum bezoeken we  Campingplatz Emstal, direct aan de rivier de Ems.  Zestien plekken voor camperaars. info@marinapark.de

Voordat we ons op de Meyer Werft in Papenburg storten, ons laatste station op weg naar de gemeente Wangerland, eten we het gerecht dat de mensen-in-het-veen vroeger dagelijks op hun bord kregen: Bookwettenjanhinwerk. Om de simpele reden dat er in het veen alleen boekweit groeide. In dit geval op smaak gemaakt met speckfenstern en kronsbeeren. Uiteraard in de Hümmlinger Teestuben in Sögel, het enige oeroude restaurant waar je het gerecht kunt verkrijgen.

In de directe omgeving ligt jachtslot Clemenswerth, een pronkjuweel van barokke bouwkunst Het vormt hert hart van een ster. In het midden ervan kijk je uit op acht brede lanen. Keurvorst en aardsbisschop  Clemens August betaalde het. Nog vinden jaarlijks de slipjachten plaats waar hij mee begon. Bovendien voortdurend exposities van hoog niveau.  Hoewel Clemens vijf bisdommen tegelijk bestuurde was hij niet gelukkig. Nadat zijn beste vriend bij een duel het leven liet werd hij op 31-jarige leeftijd zwaarmoedig.

We verlaten het Emsland direct na de Meyer Werft in Papenburg.  Hier worden ’s werelds grootste plezierschepen gebouwd. De tewaterlating via een toeleidend kanaal naar de Elbe is iedere keer een groot spektakel. Papenburg is de oudste en langste veenkolonie van Duitsland. Schepen uit Nederland zorgden voor het transport van turf. Totdat men besloot zelf schepen te bouwen. Liefst 23 werven stortten zich er op. Alleen de 18^e, de Meyer Werft, overleefde. Een verhaal apart. Ene Jansen uit Nederland kreeg toestemming om de werf te beginnen mits hij zich als protestant tot het katholieke geloof bekeerde en zich liet omdopen tot Meyer. Aldus geschiedde. Een in het Nederlands gesproken film en een rondleiding van 2 uur verder ben je zwaar onder de indruk. Bezichtiging alleen na aanmelding dagelijks van 9.00 tot 18.00 uur. Zie www.meyerwerft.de

Friesland

Moin! (begroetingswoord de dag door).Waag het niet om de gemeente Wangerland in Oost-Friesland te plaatsen want dan ontmoet je op z’n minst een verontwaardigde blik. “We liggen aan deze kant van de Goldene Linie en dat wil zeggen in Friesland”, klinkt het. De verklaring: ons Friesland, het moederland, heeft ook spruiten voortgebracht die de zeeën onveilig maakten. Daar maakten mensen in het Duitse Friesland zich boos over. Die stelden vast dat ze aan gene zijde van de Hollandse Friezen woonden en bestempelden zich als Ost-Friezen om zo het onderscheid te maken. De ‘echte’ Friezen zijn er niet in meegegaan.

Die hebben de Noordzeekust toegankelijk gemaakt voor duizenden kampeerders met tevens riante plekken voor de camperaars. Viersterrencampings die bij de Duitse Top Tien behoren. Zie daarvoor de lijst met campings Schillig, Horumerziel en Hooksiel Ostdüne. Daarnaast transformeerde Hennie van der Most een afgestoten kazerne in Nordsee Spielstadt Wangerland volgens het concept wat we kennen van Oranjestad en Kalkar. Hij realiseerde er enkele honderden appartementen. De gemeente graaft een aanliggend terrein uit om daar het grootste meer (110 hectare)  in Noord-Duitsland te ontwikkelen. Dat sluit nauw aan op de speelstad en biedt het bedrijf grote mogelijkheden op het gebied van de watersport.

 In de aanpalende stad Jever  rijgen de historische panden zich aaneen., Daar houdt men de theeceremonie hoog. Een druppel melk langs het kopje strijken, een wens doen terwijl zich een wolkje vormt en vervolgens de thee met echteleidenschaft consumeren. Dé lekker van de streek.